Melki (Kanlıca) Mantarı İle İmtihanım

Genellikle Kazdağları'nda ekim -kasım aylarında baş gösteren ''melki'' yani Kanlıca mantarı mevsimi sona ermek üzere. Bu yıl her zamankinden çok daha fazla hasat alınmış. Bunun nedeni havanın nem miktarındaki fazlalıkmış. Melki almaya bir türlü doyamayan, her seferinde en az 3 kilo tarttıran insanları en çok bu yıl görmem boşuna değilmiş demek ki. Üstelik kilosu ancak 150 TL'ye inebildi. Kültür mantarını bile çekinerek satın alan bendenizin ise hangi tezgâhta melki görse ürperdiği doğrudur. Her tarafı küflenmiş gibi görünen bu mantarı alan kişilere ağzım açık ve de korkuyla baktığım da. Ta ki geçen haftaya kadar. 

Herhalde bunca insanın bir bildiği vardı. Melkiseverler için hazırladığım tek soru kurtarıcı oldu. O küfe benzeyen lekelerin yıkarken çıkıp çıkmadığı. Çıktığını söylediler. Bir de nasıl pişirildiği vardı. ''Yıkadıktan sonra una bulayıp yağda kızartılıyor. O kadar,'' dediler. Şeytanın bacağını kırıp yarım kilo almaya karar verdim.

Konya Yöresi Sözlüğü

Baba tarafım Karadenizli olsa da doğumumdan üniversiteye başlayacağım yıla kadar Konya Bölgesi'nde yaşadım. Bahçesinde sebze - meyve yetiştirdiğimiz müstakil evimizde sürdüğüm keyifli yaşam artık kesintiye uğramıştı. Yalnızca sömestir ve yaz tatillerinde gelebiliyordum.

Anneannemle çok iyi anlaşırdık ve ben onda kalmaya bayılırdım. Misafirliğe gelen arkadaşlarıyla yaptığımız sohbetlerin, muhabbetlerin tadına doyum olmazdı. Minciye Teyze vardı, karşı komşusu. Hiç unutmam onun bahçesinde koca bir kazan yakmış, içini su ve kekikle doldurmuştuk. Meğer kekik yağı çıkaracakmışız. Gerçekten de kazan kaynayıp kekikler fokurdadıkça yüzey yağla kaplanmaya başlamış ve bu unutulmaz bir anı olmuştu benim için. Bir de misafirliğe gelen diğer hanımların yöresel sözcükleri çok ilgimi çekiyordu. Bazı kelimeleri sorarak bazılarını ise cümle içindeki görevlerinden anlayarak çözüyordum. Zaman içinde alışkanlık yaptı bu bende. Daha doğrusu; özel bir ilgi alanı oluşturdu. İlçeleri dahil, Konya yöresi kent sözlüğü efendim:

Kasım Ayından Esintiler

Dağlık, çalılık alanlara gidip böğürtlen yeme vakti

Fotoğraftaki, parkın duvarında yoz biçimde kendiliğinden çıkmış. Sadece sonbaharı çağrıştırıyor.

Her mevsim yeşil olanlar

Şu var ki güneş hem bitkilerin hem insanların yüzünü aydınlatıyor, iyi geliyor.

Başlangıcı sisli ve soğuk olan kasım ayı yine de leylakların ikinci kez açmasına engel olamadı. 

Eğlenceli Kent Lügatı

Her kentin kendine has bir dili vardır. Sokakta, kahvede, pazarda, okulda duyulur; evde, sofrada, deniz kenarında şekillenir. Bu dil, yalnızca kelimelerden ibaret değildir. Bir bakışın, bir seslenişin, bir esprinin, bir lakabın içine siner. Çanakkale'nin insanı kelimelerle oynar, onları evirir çevirir, yerelden evrensele taşır. Burada bazen vapur beklerken kurulan cümle, bazen sahilde dostlarla edilen muhabbet, bazen de sokaktan geçen bir satıcının seslenişi yeni bir kelimeye dönüşür.

Sergi boyunca göreceğiniz kelimeler, sadece eğlenceli değil; aynı zamanda toplumsal belleği, kentin çok katmanlı yapısını, farklı kuşakların ortak mizahını ve kendine özgü yaşam tarzını yansıtıyor.

Her Dem Yeşil Üç Harika Bitki

Sonbahar sona ermek üzere diye sanırım, doğaya ve bitkilere olan ilgim hız kazanmış durumda. Özellikle de bütün ağaçlar yaprak dökerken yemyeşil yaprakları ve harika çiçekleriyle boy gösteren ağaçlara ilgim had safhada. Bilirsiniz, ilgi ve merak birleştiğinde keşif gelir ardından. 🎈

İki katlı betonarme bir evin bahçesindeki şu ağacı ve yeşil yapraklar arasında ışıldayan salkım haldeki sarı çiçekleri ilk kez görüyordum. Üstelik baklaya benzeyen meyveleri de vardı.

Fazla uzatmadan sadete geleyim hemen. Biraz araştırdığımda ağacın isminin ''sinameki''  (Cassiaangustifolia) olduğunu öğrendim. Arapçası "sina-i Mekki" (Mekke sinası) 😲😳  Nasıl yani ya? Hani şu aktarlarda bulunan, hekimlikte de kullanılan bağırsak çözücü bitki mi? Kurutulmuşunu görmüştüm. Serçe parmak büyüklüğünde, görseldeki yapraklara çok benziyor; ama eskiden kalmış görünümde oluyor. ''sinameki''  İngilizce ve Fransızcaya da Arapçadan ''senna'' olarak girmiş. Kelimenin bulmacalarda çok yer verilen bir de mecaz anlamı var. 

sinameki: Mızmız, sevimsiz, başkalarıyla ilişki kurmayan kimse.

Botanik Parkı'nda Sonbahar - Ankara

Ankara'daki öğrenciliğim sırasında gezme imkânı bulduğum nostalji rüzgârları estiren bir park burası. Atakule'nin hemen alt kısmında, Çankaya Caddesi ve Cinnah Caddesi arasında %30'u yeşil alan olmak üzere 65.000 metrekarelik bir alanı kaplıyor. 1970’li yıllarda hayata geçirilmiş olan Botanik Park’ın içinde uzun yıllardır atıl halde duran sera, ne mutlu ki bu yıl yeniden hayata geçirilmiş. Buraya bir sera yapılmasındaki amacın Botanik Park'ın kayalıklar, doğal göl ve kendine özgü iklimi ile çok sayıda endemik bitkinin yetiştirilmesine uygun olması şeklinde açıklanmış. Ancak sera, yapımından bu yana yalnızca 15 yıl yaşayabilmiş. Başkent'te gerek doğal gerek tarihi anlamda önemli bir yere ve değere sahip konumda bulunan seranın uzun süreli bir restorasyon sonrası bu yıl yeniden açıldığını biliyor musunuz?

Türkiye Biyologlar Derneği Botanik Park Çiçek Serası 

Açılışı bu yıl, 16 Nisan Dünya Biyologlar Günü’nde gerçekleşen sera açıldığı günden bu yana ziyaretçi akınına uğruyor. Şehrin tam merkezinde oldukça zengin bitki çeşitliliği sunan bu özel sera adeta cennetten bir köşe!

Atatürk'ün Naaşının Anıtkabir'e Nakledilişi

Atamızın naaşının 10 Kasım 1953 tarihinde Ankara Etnografya Müzesi’nden alınıp Anıtkabir’e nakledilişine ait renkli ve hareketli görüntüler

Yeni İstanbul Gazetesi tarafından bir İtalyan Film Şirketine yaptırılan filmin orijinal 35 mm film hali

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi emekli öğretim üyesi Prof. Dr. İstemi Nalbantgil’in gayretleriyle Yeni İstanbul Gazetesi İzmir muhabiri Haluk Cansın’dan alınan bu orijinal film, Ege Üniversitesi Bilgi ve İletişim Teknolojileri Uygulama ve Araştırma Merkezi (BİTAM) Müdürü Prof. Dr. Fazıl Apaydın’ın direktifiyle Yiğit Açık, Halil Özduran ve Özcan Günüşentürk tarafından telesine tekniğiyle sayısal ortama aktarılmıştı. 

Renkli ve sesli kaydı yapılan filmde dönemin devlet yöneticilerinin görüntülerinin yanı sıra dönemin Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın Anıtkabir’de yaptığı konuşmanın bir bölümü de yer alıyor.

Sergi: 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetle Uluslararası Mücadele Günü

Kadınlar. Tüm toplumlarda çağlar boyunca erkek egemenliği altında kalıp ezilen kadınlar... 

Son dönem özellikle, kendi ülkemizdeki durum çok vahim. Kadın cinayetlerindeki artış azalacağına korkunç boyutlara girdi. Hangi haberi okusanız eşi ya da herhangi bir ''erkek'' tarafından öldürülen, hatta derisi yüzülen kişi bir kadın! Bir de, son birkaç yıldır yüksek katlı evlerin balkon ya da pencerelerinden düşerek(!) ölüyor kadınlar. Siz hiç iş kazaları haricinde balkondan kazara düşerek ölen erkek duydunuz mu? Erkek hegomonyasına boyun eğmeyen pek çok kadın can veriyor ülkemizde. Azımsanmayacak bir çoğunluk da dayanılmaz şartlar altında yaşamını sürdürmeye çalışarak cehennemi yaşıyor.

Azınlıkta kalsalar da tüm bu şartlara direnen kadınlar da var dünyada. Erkek hegomonyasına karşı gelen, fikrinden asla dönmeyen, yaktığı meşale sönmeyen kadınlar. Misal, kadın mağduriyetine karşı bir sembol haline gelen ve "Unutulmaz Kelebekler" olarak anılan Dominikli Mirabal Kardeşler var. 

Patria, Minerva ve Maria Teresa adlı bu üç kız kardeş popüler ve feminist direnişin simgesi olup şiirlerde, şarkılarda ve kitaplarda anıldılar. İnfazları, Julia Alvarez tarafından yazılan "Kelebekler Zamanında" adlı kurgusal öyküye ilham kaynağı oldu. Dikta rejimine karşı mücadele ettikleri için 25 Kasım 1960'da Dominik Cumhuriyeti diktatörlük polisleri tarafından bir cipin içinde vahşice öldürülüp kaza süsü vermek amaçlı uçurumdan atılan üç kız kardeşin kurduğu Clandestine Hareketi öldürülmelerinden bir yıl sonra diktatörlüğün yıkılmasındaki en büyük etken oldu.

Zeugma / ChatGPT Kardeşliği - Dayanışması :)

ChatGPT'nin 30 Kasım 2022’de OpenAI tarafından ''Diyalog için optimize edilmiş yeni yapay zekâ sistemimiz ChatGPT ile konuşmayı deneyin. Geri bildirimleriniz sistemimizi geliştirmemize yardımcı olacaktır,'' cümleleri eşliğinde piyasaya sürülen bir yapay zekâ sohbet robotu olduğunu Twitter'dan öğrenmiştim.

OpenAI ise 2015'de Elon Musk ve Sam Altman tarafından kurulmuş kâr amacı gütmeyen bir kurum. Bir yapay zekâ araştırma platformu. ChatGPT piyasaya sürüldükten sadece 5 gün sonra 1 milyon kullanıcıya ulaşarak bu alanda rekor kırmış. Aynı kullanıcı sayısına Instagram 2,5 ay, Spotify 5 ay, Facebook ise 10 ayda ulaşabilmiş. 

OpenAI'nin metin üreten yapay zekâ sohbet robotu ChatGPT, Kasım 2022'deki lansmanından bu yana dünyayı adeta kasıp kavuruyor. Kısa metin istemleriyle denemeler ve kodlar yazarak üretkenliği artırmaya yönelik bir araç olarak başlayan uygulama, haftalık 300 milyon aktif kullanıcıya sahip devasa bir platforma dönüşmüş.

Birlikte çalışanlar bilir. Zaman zaman bazı konularda benim de başvurduğum ChatGPT öyle mucizevi bir dost ki saniyeler içinde destanlar yazarak o konuya ait her türlü sorumun yanıtlandığı bir lebiderya haline gelip hepsini önüme seriyor. Bu gerçekten de inanılır gibi değil.